Ως βαρηκοΐα, ορίζεται η μείωση της ακουστικής ικανότητας. Ο βαθμός της βαρηκοΐας εκφράζεται με τον αριθμό dB.
- Φυσιολογική ακοή: 0-20 dB
- Ελαφρά βαρηκοΐα: 20 – 40 dB
- Μέτρια βαρηκοΐα: 40 - 60 dB
- Μεγάλη βαρηκοΐα: 60 - 90 dB
- Κώφωση: άνω των 90 dB
Ένα άτομο θεωρείται βαρήκοο, όταν δυσκολεύεται να κατανοήσει την ακοή μόνο με την ομιλία και έχει βαθμό απώλειας 35-69 dB.
Τύποι βαρηκοΐας
Ανάλογα με το αίτιο της βλάβης που την προκάλεσε, η βαρηκοΐα διακρίνεται σε:
- Βαρηκοϊα Αγωγής ή Αγωγιμότητας
Ως βαρηκοϊα αγωγής, χαρακτηρίζεται η βλάβη που εντοπίζεται στο σύστημα μεταβίβασης του ήχου, δηλαδή στο έξω ή μέσο ούς (τύμπανο, οστάρια).
- Νευροαισθητήρια βαρηκοϊα
Νευροαισθητήρια βαρηκοϊα, χαρακτηρίζεται η βλάβη εντοπίζεται στο σύστημα αντίληψης του ήχου. Δηλαδή, στο έσω ούς και συγκεκριμένα στον κοχλία.
Στην αρχή του κοχλιακού νεύρου καλείται οπισθοκοχλιακή, αυστηρά στον κοχλία καλείται κοχλιακή, και κεντρική όταν η βλάβη εντοπίζεται στην κεντρική ακουστική οδό, συγκεκριμένα από την έκταση του κοχλιακού νεύρου έως τον κροταφικό λοβό του εγκεφάλου.
- Βαρηκοΐα μικτού τύπου
Η βαρηκοϊα μικτού τύπου, αφορά την βλάβη που εντοπίζεται στο σύστημα αγωγής αλλά και αντίληψης του ήχου.
Αίτια βαρηκοΐας αγωγιμότητας
Σε αυτήν την περίπτωση, τα ακουστικά κύματα και οι δονήσεις αδυνατούν να φτάσουν στον κοχλία, προκειμένου να μετατραπούν σε ηλεκτρικά σήματα.
Οφείλεται σε:
- Λοιμώξεις του μέσου ωτός
Κατά την οξεία ωτίτιδα ο μέσος ους γεμίζει υγρό, παρεμποδίζοντας την κίνηση του τυμπανικού υμένα. Στην χρόνια ωτίτιδα, ο τυμπανικός υμένας υφίσταται διατήρηση με παράλληλες αλλοιώσεις στα ακουστικά οστάρια.
- Συλλογή υγρού στο μέσο ους
Η συλλογή υγρού στο μέσο ους, είναι αρκετά συχνό φαινόμενο στην παιδική ηλικία (σε ποσοστό 80%). Ονομάζεται «Εκκριτική Ωτίτιδα» από την λέξη «έκκριμα», που αναφέρεται στο υγρό που εκκρίνεται.
Όταν ένα παιδί ή και πιο σπάνια ένας ενήλικας εμφανίζει εκκριτική ωτίτιδα, το γεγονός αυτό σηματοδοτεί την συσσώρευση υγρού στο μέσο ους.
Σε φυσιολογικές συνθήκες το μέσο ους είναι γεμάτο με αέρα, προκειμένου η κίνηση των οσταρίων να πραγματοποιείται ελεύθερα.
Παρουσία εκκριτικής ωτίτιδας, η κοιλότητα του μέσου ωτός γεμίζει με υγρό και βλέννα, παρεμποδίζοντας την κίνηση των οσταρίων και κατά συνέπεια την μετάδοση του ήχου.
- Βύσμα κυψέλης
Το βύσμα κυψέλης, αποτελεί την συχνότερη αιτία βαρηκοϊας τύπου αγωγιμότητας. Κατά κανόνα οφείλεται στην χρήση μπατονέτας για τον καθαρισμό των αυτιών. Κατά την χρήση, ωθούν την κυψέλη προς το εσωτερικό του ακουστικού πόρου.
- Ωτοσκλήρυνση
Η ωτοσκλήρυνση αποτελεί σημαντικό παράγοντα επίδρασης στην εμφάνιση βαρηκοϊας αγωγιμότητας. Χαρακτηρίζεται από εστίες ανάπτυξης νέου οστού στο έσω ούς, καθηλώνοντας τον αναβολέα.
- Τραυματισμοί
Τραυματισμοί κατά την κάθοδο ενός αεροπλάνου ή σε καταδύσεις, είναι δυνατό να οδηγήσουν σε βαρηκοϊα αγωγής. Σε εκρηκτικούς ήχους υπάρχει κίνδυνος ρήξης της τυμπανικής μεμβράνης, ενώ ισχυρή πλήξη μπορεί να μετατοπίσει τα ακουστικά οστάρια.
Αίτια Νευροαισθητήριας βαρηκοΐας
Στην περίπτωση της νευροαισθητήριας βαρηκοϊας, ο ούς δέχεται τους ήχους, αλλά αδυνατεί να τους επεξεργαστεί.
Η αδυναμία αυτή, εντοπίζεται στον κοχλία και πιθανόν να σχετίζεται με βλάβη του ίδιου του κοχλία, καταστροφή των αισθητήριων κυττάρων του κοχλία, αδυναμία του ακουστικού νεύρου ή δομών του εγκεφάλου, όπου υπό φυσιολογικές συνθήκες γίνεται η επεξεργασία των σημάτων.
Η βαρηκοϊα αυτού του τύπου, κυμαίνεται από ήπιας μορφής έως σοβαρή μορφής απώλεια ακουστικής ικανότητας.
Οφείλεται σε:
- Κληρονομικούς παράγοντες
Ο κληρονομικός παράγοντας σχετίζεται με την εμφάνιση νευροαισθητήριου τύπου βαρηκοϊας, σε περιπτώσεις εμφάνισης της πάθησης σε εφηβική – νεαρή ηλικία.
Η διάγνωση της πάθησης βασίζεται στο θετικό οικογενειακό ιστορικό, σε παράγοντες προδιάθεσης ή συμπτωματολογία σχετιζόμενη με ακοολογικά ευρήματα.
- Πρεσβυακουσία
Με την πάροδο του χρόνου και της ηλικίας, τα επίπεδα της ακοής φθίνουν. Το αίτιο αυτό χαρακτηρίζεται σαν πρεσβυακουσία και αφορά το 25% ατόμων ηλικίας 65-75 ετών και 50% των ανθρώπων άνω των 75 ετών.
Σχετίζεται με παράγοντες, όπως η φυσιολογική διαδικασία γήρανσης, η ύπαρξη κληρονομικότητας, η έκθεση σε θόρυβο, η χρήση συγκεκριμένου τύπου φαρμάκων καθώς και άλλοι παράγοντες. Στην πρεσβυακουσία, τα τριχίδια που βρίσκονται στο εσωτερικό του αυτιού, αρχίζουν να φθίνουν.
Τα τριχίδια αυτά, είναι υπεύθυνα για τον μετασχηματισμό των δονήσεων του ήχου σε ηλεκτρικά σήματα στο ακουστικό νεύρο και μεταφέρονται στον εγκέφαλο. Όσο λοιπόν, φθίνουν επηρεάζεται η διαδικασία αυτή, άρα κατά συνέπεια και η ανίχνευση, ενίσχυση και μετάβίβαση των σημάτων αυτών.
- Ακουστική βλάβη
Εντοπίζονται δύο μορφές ακουστικής βλάβης, το οξύ τραύμα και το χρόνιο ακουστικό τραύμα. Το οξύ τραύμα, οφείλεται σε έκθεση σε ξαφνικό και έντονο θόρυβο, ενώ το χρόνιο ακουστικό τραύμα, εμφανίζεται μετά από μακροχρόνια έκθεση σε δυνατό θόρυβο.
- Ωτοτοξικά φάρμακα
Ορισμένοι τύποι φαρμάκων είναι δυνατό να είναι επιβλαβείς για την ακοή. Ως παρενέργεια των φαρμακευτικών αυτών ομάδων, είναι η πτώση της ακουστικής ικανότητας.
Η εμφάνιση των συμπτωμάτων αυτών, είναι ανεξάρτητη της δοσολογίας. Η ωτοτοξική δράση των φαρμάκων, είναι δυνατό να επηρεάσει, τη λειτουργία του κοχλία καθώς τη λειτουργία του αιθουσαίου συστήματος ή συνδυασμό και των δύο συστημάτων.
Εάν η διακοπή του φαρμάκου γίνει έγκαιρα, είναι εφικτό να ανακοπεί η εξέλιξη της βαρηκοϊας και σε ορισμένες περιπτώσεις ακόμη και να ανατραπεί.
- Ακουστικό νευρίνωμα
Το ακουστικό νευρίνωμα είναι ένας σπάνιος και αργά αναπτυσσόμενος όγκος, ο οποίος εντοπίζεται στο έσω ούς και συγκεκριμένα πλήττει το ακουστικό νεύρο.
Η συμπτωματολογία περιλαμβάνει μονόπλευρη εμβοή σε πρώτο στάδιο και στη συνέχεια ακολουθούν διαταραχές ισορροπίας και τελικά καταλήγουμε σε νευροαισθητήρια βαρηκοϊα.
- Παράγοντες Αιφνίδιας νευροαισθητήριας βαρηκοΐας
Η αιφνίδια απώλεια νευροαισθητηριακού τύπου, εμφανίζεται και ολοκληρώνει την εξέλιξή της με οξύ ρυθμό. Μπορεί να διαρκέσει από λίγα λεπτά της ώρας μέχρι 3 ημέρες. Μπορεί να είναι παροδική ή μόνιμη και αποδίδεται σε ιογενείς λοιμώξεις, απόφραξη αιμοφόρων αγγείων καθώς και σε πλήθος άλλων παραγόντων.
Αίτια Μικτού τύπου
Η βαρηκοϊα μικτού τύπου, αφορά συνδυασμό παθήσεων μέσου και έσω ωτός.
Πρόκειται για συνδυασμό νευροαισθητήριου τύπου και αγώγιμου τύπου.
Συμπτωματολογία
- Δυσκολεύστε να ακούσετε τους άλλους.
- Δυναμώνετε την τηλεόραση & το ραδιόφωνο.
- Δυσκολεύεστε στους χαμηλούς τόνούς.
- Ζητάτε να σας επαναλάβουν.
- Δυσκολεύεστε σε περιβάλλοντα με θόρυβο.
- Μιλάτε δυνατά.
- Κουδούνισμα στα αυτιά.
- Δυσκολεύεστε στο τηλέφωνο.
Βαρηκοϊα Αγωγής
- Δυναμώνουμε την ένταση της τηλεόρασης & του ραδιοφώνου.
- Δυσκολευόμαστε να αντιληφθούμε ήχους, όπως το κουδούνι της πόρτας.
- Ζητάμε να μας μιλούν πιο δυνατά
- Μιλάμε δυνατά
Νευροαισθητήρια βαρηκοϊα
- Ακούμε αλλά αδυνατούμε να ξεχωρίσουμε τις λέξεις.
- Δυσκολευόμαστε να μιλήσουμε στο τηλέφωνο.
- Θεωρούμε ότι οι συνομιλητές μας μιλούν πολύ χαμηλά και όχι καθαρά.
- Αδυνατούμε να ακούσουμε και να κατανοήσουμε αν δεν μας μιλούν καθαρά και δυνατά.